Schrijvers4fun Info-theek is een info-theek voor schrijvers -, lezers en boekenliefhebbers. De links zijn al voor u uitgezocht. Dus altijd de meest betrouwbare websites tot uw beschikking. U vindt hier info voor u en uw kind(eren).
Info ouders/verzorgers
Leesbevordering
Lezen en leesbevordering
Lezen is een vak op de basisschool. Het gaat om het leren ontsleutelen van letters om deze om te zetten in klanken,
zogenaamd fonemisch bewustzijn. Hiervoor wordt een lesmethode gevolgd die per school kan verschillen. Een bekende
leesmethode is Veilig leren lezen. Maar er zijn vele andere methodes en methodieken: Zo leer je kinderen lezen en
spellen, Natuurlijk leren lezen etc. Het leren lezen wordt onderverdeeld in:
Voorbereidend lezen
Aanvankelijk lezen
Voortgezet lezen
Verder omvat het lezen ook ontwikkelingsgebieden als begrijpend lezen en studerend lezen. Extra leesoefeningen kan
men organiseren in het niveaulezen. Vanaf het einde van de negentiende eeuw tot en met de eerste helft van de twintigste
eeuw leerden veel kinderen (in Nederland) lezen met behulp van het Leesplankje van Hoogeveen en dat van Ligthart.
Als ondersteuning worden letterdozen gebruikt en veel boeken. Steeds vaker wordt ook educatieve software
ingezet in het leesonderwijs.
Lezen met kinderen is belangrijk omdat het goed is voor de
taalontwikkeling, voor de concentratie, om rust te krijgen,
het stimuleert de fantasie en het kind leert de wereld kennen.
Het vergroot de woordenschat, maar het allerbelangrijkste is
toch wel dat kinderen er plezier aan beleven.
Uiteraard is lezen niet alleen belangrijk voor kinderen. Net als
schrijven, lezen volwassenen om verschillende redenen: om informatie
op te doen (zeker als je als schrijver research moet doen), maar ook
gevoelens te bevredigen door middel van lezen. Het is een stukje
ontspanning in deze toch al drukke, snelle wereld. Lezen kan je
troost bieden. Je gedachte even op nul zetten. Zo heeft iedereen zijn
redenen om te lezen.
Lezen of lexicale verwerking is het opnemen en verwerken van geschreven of gedrukte woorden. Bij lezen
moeten zowel individuele woorden als het zinsverband worden begrepen.
Lezen is een van de manieren waarop taal kan worden gebruikt. Taalgebruik is gebaseerd op het vermogen
geschreven of gesproken taal te begrijpen of te produceren. Bij lezen gaat het om het begrijpen van
geschreven woorden en zinnen.
Basiselementen: woordvorm, woordbetekenis en mentaal lexicon
Basiselementen bij het woordlezen spelen de woordvorm en woordbetekenis. Bij woordvorm kan een onderscheid
worden gemaakt tussen de visuele woordvorm (het woordbeeld of orthografische code) en auditieve woordvorm
(hoe het woord klinkt; de fonologische code). Bij het lezen van woorden spelen interne verwerkingsprocessen
een rol waarbij de lezer toegang krijgt tot het mentale lexicon, een soort mentaal woordenboek. Het lexicon
is de opslagplaats van woorden in het netwerk van het geheugen. Vermoedelijk worden in het lexicon
woordvorm en betekenis samengesmeed. Het kan informatie bevatten over de syntaxis, van het woord in zinsverband.
Men spreekt van lexicale eenheden of lexicale representaties. Bij het begrijpend lezen van woorden moeten
zowel woordvorm en woordbetekenis worden geanalyseerd voordat men toegang heeft tot de woordrepresentatie
in het lexicon.
Stadia van verwerking
Het herkennen van de visuele woordvorm (de orthografische code dus) gebeurt in de 'prelexicale' fase: dit wil
zeggen dat de visuele détails waaruit een geschreven woord is samengesteld (letters, lettersegmenten) eerst
uiteen wordt gerafeld. Dit heet orthografische analyse. Ook bestaat er een akoestische route, waarbij men
het woord letter voor letter subvocaal (innerlijk) uitspelt. Dit heet akoestische (of fonologische) analyse.
Deze route speelt vooral een rol bij herkennen van gesproken woorden, maar kan ook als hulproute of parallelle
route worden gebruikt met bij het lezen (zie verder)
Leesstrategieën
Bij het lezen van woorden kunnen twee strategieën worden gevolgd: men kan zuiver visueel lezen, dus via de
orthografische analyse vervolgens de visuele woordvorm en dan woordbetekenis vaststellen. Een tweede mogelijkheid
is dat men gebruik maakt van een akoestische (of fonologische) analyse. Omdat hierbij een tweede route wordt
gebruikt spreekt men ook wel van het twee-routes model van lezen [1] Hierbij worden de letters waaruit een woord
is opgebouwd stuk voor stuk subvocaal (innerljk) uitgesproken. Deze fonetische manier van lezen leidt allereerst
tot een klankbeeld (auditieve woordvorm) en vervolgens tot herkennen van woordbetekenis. Deze strategie wordt
vooral door beginnende lezers gevolgd of bij het lezen van onbekende woorden. Echter, men vermoedt dat lezen
ook bij ervaren lezers gepaard gaat met 'innerlijke spraak', ook al is dit geen voorwaarde voor het herkennen
van de woorden. Tenslotte zijn er aanwijzingen dat bij ervaren lezers analyse van woordvorm en woordbetekenis
min of meer gelijktijdig (dus niet na elkaar) plaatsvindt. Een geroutineerde lezer kan namelijk de betekenis
van het woord snel hebben herkend, zelfs al is het woord moeilijk leesbaar.
Lezen in ander culturen
Hersenonderzoek met fMRI suggereert dat lezers in verschillende taalgebieden gebruikmaken van eenzelfde leesroute
in de hersenen. Dit geldt voor Italiaanse en voor Chinese sprekers.
De complexiteit van taal komt pas goed tot zijn recht bij het lezen of spreken van zinnen. Bij het lezen van woorden
moet het woord ook in de context van de hele zin worden opgenomen. De afzonderlijke woordrepresentaties in het mentale
lexicon worden dan samengevoegd tot een hele zin. Daarbij staat de syntaxis of betekenisstructuur van de zin centraal.
De structuur van de zin wordt vaak als een boomdiagram afgebeeld. Bijvoorbeeld in de zin 'Jan trapt de bal' zijn er
twee deelstructuren: een nominaal zinsdeel (Jan) en een werkwoord zinsdeel (trapt de bal). Deze deelstructuren kunnen
dan vaak weer in kleinere structuren worden opgedeeld, zoals 'trapt de bal' in trapt (werkwoord) en de bal (nominaal deel).
Bij het lezen en begrijpen van zinnen moet de grammaticale structuur van de zin stapje voor stapje worden opgebouwd.
Daarbij worden syntactische fragmenten samengevoegd tot grotere gehelen. Mogelijk speelt ons werkgeheugen daarbij een
belangrijke rol. Het begrijpen en toepassen van syntaxis kan bij bepaalde hersenbeschadigingen zoals die bij
Broca-afasie een probleem vormen.
Leesstoornissen kunnen verschillende oorzaken hebben en worden samengevat met de term dyslexie. Leesstoornissen kunnen
bijvoorbeeld ontstaan omdat men moeite heeft met het herkennen van de visuele woordvorm, de woordbetekenis niet kan
vaststellen, moeite heeft met het uitspreken van het woord of het zinsverband niet begrijpt.
Bron:
Wikipedia
Niet gevonden wat u zocht? Neem contact op!
